Zimbabwe

Weer wat verlaat door de slechte verbinding en bezoek van Pauline…Heel leuk om jullie reacties te krijgen (maguiteraard ook via what’s app) en te horen hoe het jullie vergaat. We wensen jullie het allerbeste voor 2023!

Veel verhalen over Zimbabwe gehoord. Hoe het vroeger de graanschuur van Afrika was, over Mugabe en over de landonteigeningen van de blanken. We verwachtten een arm en armoedig land maar troffen een prachtig land met nog steeds heel veel landbouw en echt geweldig aardige mensen. Het heeft ons hart wel een beetje gestolen….

We zijn in eerste instantie naar Mutare gereden, in het oosten van het land. De binnenstad bestaat eigenlijk alleen maar uit een hoofdstraat met wat zijstraatjes. Het is zoals meestal vrij lelijk maar er zitten wel 2 supermarkten en er is een winkel waar ze chicken- of beefpie verkopen. We waren al gewaarschuwd dat Zimbabwe duur is maar eenmaal in de supermarkt schrik je toch. Na de mega-inflatie is Zimbabwe weer over gegaan op de dollar. Je kunt op sommige plekken alleen afrekenen met de dollar, op andere plekken kun je ook met lokaal geld betalen. Ze hebben geen dollarmuntstukken dus vaak krijg je de vraag of je voor je wisselgeld een paar koekjes, snoepjes of zo wil hebben. Op de markten, waar de bekende tomaten, uien, knoflook, gember, bananen te krijgen is en op sommige plekken lychees, aardappelen of pompoen, is het overzichtelijk. Nagenoeg alles kost 1 dollar per zak. De stad had in het verleden veel industrie waardoor het vrij rijk was. Dat kun je ook terugzien in de betere wijken met veel villa’s. Wij logeren op een grasveld bij de golfclub en mogen van hun faciliteiten gebruik maken. De beheerder is echt uitermate vriendelijk en vindt het leuk als er overlanders komen. We krijgen de wificode, hij laat de deur voor ons s nachts open en kunnen gewoon binnen zitten, gebruik het als je huiskamer waren de woorden. Het is bijzonder, vergane glorie van een vroeger tijdperk want er zijn nu niet meer zoveel golfleden. Een prachtige plek waar je gigantisch mooi uitzicht hebt over de golfbanen terwijl je een drankje doet en waar je mooie wandelingen kunt maken. Ik zie het in Nederland niet gebeuren…

Het is overal groen en bergachtig, we zitten in de highlands. Er is veel kleinschalige landbouw met her en der wat plantages, uiteindelijk afgewisseld met productiebossen. Wij zijn naar Nationaal Park Nyanga gegaan en daar op verschillende plekken gekampeerd. De kampeerplekken zelf waren niets bijzonders maar de omgeving is echt betoverend mooi met bergen die soms gedeeltelijk in de wolken staan, veel watervallen en riviertjes, groen, prachtig om te wandelen. We zijn naar Chimanimani gegaan, wat ook weer een schitterend gebied is. Achteraf hadden we daar bij een waterval kunnen staan maar we kwamen laat aan en het regende dus helaas…Ook wild gekampeerd bij World’s View waar je boven aan een bergrand staat met uitzicht op de vallei. De hoofdwegen zijn ook hier weer goed begaanbaar, afgewisseld met stukken waar er hele diepe gaten in de weg zitten en het wegdek is weggeslagen. Soms staat er iemand met een schep die de gaten opvult, vooral als er een auto aankomt want het is de bedoeling dat je wat geld geeft voor deze ijver. Op sommige plekken hebben mensen er ook belang bij dat de weg allerbelabberdst is want op het moment dat je bijna tot stilstand komt, staan alle verkopers klaar met hun koopwaar. Eenmaal van de hoofdwegen af zijn er zandwegen, al dan niet met gaten, stenen, geulen van het water. Wij hadden de pech dat er een vrachtwagen met boomstammen zijn lading was verloren. Op de heenweg konden we er nog net langs, op de terugweg net niet… De Steyr kwam wat scheef te staan en stond vast tegen de boomstammen. De boomstammen werden vanaf de weg met de hand en met behulp van wat touwen naar boven getakeld. Levensgevaarlijk. Wij waren na een uur of 3 boomstammen verleggen en graven, weer vrij. Zij stonden er al 8 dagen te herladen. Geen pretje, het is vaak koud en nat, slapen onder de wagen, houtvuurtje langs de kant van de weg. Hun humeur had er niet onder te lijden, de stemming was opperbest. Helemaal toen we ze geld hadden gegeven voor hun hulp bij het loskomen. 

Nog steeds vinden we veel goede overnachtingsplekken via I-overlander en zodoende ook terecht gekomen op de hele grote farm van Debbie. Dit was echt geweldig en we zijn daar dan ook bijna een week gebleven en hadden hier ws ook de kerst doorgebracht als we tijd hadden gehad maar we moeten door want mijn zusje Pauline komt naar Zambia en daar verheugen we ons enorm op. Debbie is een blanke Zimbabwaanse die de enorme farm runt, met hulp van 21 werknemers. Het is een melkboerderij met 30 koeien die melk geven, ze heeft geiten, schapen, eenden, kippen, er is een theehuis waar je heerlijke scones en taart kunt krijgen en er is bosbouw. Natuurlijk moest ik kijken bij het koeien melken en ik heb zowaar roomboter gemaakt van de verse koeienroom, geadviseerd door Peter die daar werkt. Rein is er erg blij mee. Je kunt er geweldig wandelen langs een dam, wat meer op een meertje lijkt. Debbie vindt het heel leuk om overlanders te ontvangen en we mogen naast de cottage, haar voormalige woonhuis staan. Hier ontmoeten we ook Nitza die het huis en de tuin daar onderhoudt, echt een schat van een mens met wie het heerlijk kletsen is over het leven (als vrouw) in Zimbabwe. Paulo en Heidi, 2 filmproducers, staan er ook. Zij zijn bezig met een project over albino’s, heel boeiend. We horen van Debbie van de uitdagingen van het runnen van een farm, over de onteigeningen en de onzekerheid van de status van haar grond, hoe het vroeger was toen ze bloemen exporteerden naar Nederland. De cottage, is groot met 2 badkamers en diverse slaapkamers en een woonkamer met houtvuur. Het uitzicht is hier echt magnifiek, je kijkt op een vallei met daarachter weer bergen, die soms in de wolken lijken te verdwijnen. Het regent regelmatig en vanaf de veranda heb je geweldig uitzicht als het begint de donderen en bliksemen.

We lezen in de Volkskrant over de perikelen in Nederland. In Zimbabwe hebben we nu alleen s nachts 5 uur electra. Debbie heeft nog een aggregaat maar de diesel kost $1,71 per liter en de werknemers verdienen $5,00 per dag (+ woonruimte). Hout is er genoeg voorradig dus er wordt veel op hout gekookt en s avonds kan de haard aan want het koelt af naar 11C, in de winter vriest het. Er wordt gezegd dat er te weinig water in de lake Kariba staat door de klimaatveranderingen waardoor er te weinig electra kan worden opgewekt, en er zijn verouderde centrales. Ze hopen dat het voor de kerst verbetert…. 

Stukje heel verkorte geschiedenis: Zimbabwe, ooit de graanschuur van afrika is arm. De geschiedenis is complex. Cecil Rhodes had een overeenkomst voor mijnrechten in de jaren 20 van de vorige eeuw. Uiteindelijk leidde het tot de stichting van Rhodesie, naar hemzelf vernoemd, waar in de jaren 50 Malawi en (nu) Zambia ook deel van uitmaakten.  In de jaren 60 werd de  federatie alweer opgeheven.  In november 1965 riep de blanke Ian Smith, een racist en supremasist de onafhankelijkheid uit. Ondanks dat de blanken maar zo’n 5,5 % van de bevolking uitmaakten, mochten in eerste instantie alleen hoogopgeleiden stemmen (lees blanken), later werd er een 50/50 verdeling van de macht voorgesteld. Er was verzet, wat resulteerde in een burgeroorlog. Uiteindelijk werd Rhodesie in 1980 onafhankelijk en kwam Mugabe aan de macht. De Britten zegden  Zimbabwe Rhodesië 630 miljoen Britse Ponden toe waarmee de zwarte bevolking land kon kopen van de blanken, hiermee werd 20.000 km2 aangekocht voor zwarte inwoners. De bevolking werd meer en meer ontevreden en Mugabe werd steeds meer autoritair. In 1998 wilde Mugabe het land opnieuw herverdelen door land van blanke boeren te kopen en aan de zwarte bevolking te geven. Zimbabwe had hier echter het geld niet voor, aldus Mugabe, dus klopte hij weer aan bij Groot-Brittannië dat als voormalig kolonisator 'zijn verantwoordelijkheid' moest nemen. In 1998 zegden westerse landen, waaronder Groot-Brittannië, Zimbabwe opnieuw toe de herverdeling van land te financieren. De financiers trokken zich echter terug toen duidelijk werd dat Mugabe veel meer land wilde herverdelen (zo'n dertig procent van de landbouwgronden) dan aanvankelijk het plan was. Wettelijk was het tot die tijd zo geregeld dat blanke boeren gedwongen konden worden om hun land af te staan, maar hiervoor moesten zij wel financieel gecompenseerd worden. Nu er geen geld was, leek die weg afgesneden. 'Maar een wet kan veranderd worden', besloot het regime van Mugabe. In 1999 ontwierp de regering van Zimbabwe een grondwetswijziging waarin de macht van Mugabe werd uitgebreid én onteigening van boerderijen van blanke boeren werd toegestaan - dit keer zonder enige vorm van compensatie. Rond 2012 woonden er nog 40.000 blanken. De meeste boerderijen werden of weggegeven aan vriendjes van Mugabe, of werden gekraakt waarbij fysiek geweld niet werd geschuwd. De boerderijen waren of te groot, of te klein, de mensen die wisten hoe ze te runnen (blank en zwart) waren verjaagd, leningen werden nauwelijks verstrekt, er was droogte. Kortom, uiteindelijk kwam er hongersnood, gingen dieren dood en werd ook veel wild uit de wildparken gestroopt. Er kwamen steeds meer sloppenwijken die met de grond gelijk gemaakt werden, er was een cholera-epidemie, het AIDS percentage was ongeveer 20%. In 2017 werd Mugabe afgezet en probeert het land weer op te krabbelen. (Gedeeltelijk knip en plakwerk Wikipedia)

Ik hoop echt dat het zal lukken en dat het een stabiel land zal worden. Het land is vruchtbaar maar ontbeert vooralsnog investeerders, waarschijnlijk ook omdat zoveel nog niet duidelijk is en hoe het in de toekomst zal gaan. De mensen zijn, ondanks de kolonisatie, echt ontwapenend aardig naar ons, altijd in voor een praatje, blij dat je er bent en het land waardeert. Ik zou hier echt heel veel meer tijd door kunnen brengen.

het laatste stukje Zimbabwe wat we aandeden was in Mana Pool national park en een prachtig resort met campingplekken aan de zambeziriver. ManaPool is bijzonder omdat de camping niet is afgeschermd en je mag ook door het park rondlopen ondanks dat er leeuwen, luipaarden, olifanten etc zitten. De ranger vertelde ons dat er tijdens de WK leeuwen rondliepen… Dat zou allemaal geen probleem zijn, zolang je de dieren maar respecteert en afstand houdt. Toch maar even nagevraagd hoe te reageren; Hippo’s; rennen voor je leven, liefst achter een boom gaan staan, leeuwen; in de ogen kijken en langzaam naar achteren lopen, nooit rennen, olifanten; vooral afstand houden en terug lopen. Er was alleen vorig jaar een bezoeker gedood door een olifant, voor de rest gebeurt er bijna nooit iets…Wij zagen een roedel wild dogs die heel zeldzaam zijn en verder vooral honderden bavianen. Het is erg droog in ons deel van het park dus er is niet zoveel wild te zien. Wel zijn we met zonsopgang een wandeling van 2 uur gaan maken met een gids (die dan wel weer een geweer bij zich had). Olifanten, nog meer bavianen, hyena, het blijft toch bijzonder. Hij vertelde dat hij van de andere kant van het land komt, hij werkt 3-4 maanden achter elkaar en is dan 1 maand vrij. Ze gaan vaak 8 dagen + nachten op bivak om stropen tegen te gaan. Wij werden ondertussen belaagd door de tse tse vlieg die echt heel naar steekt en waarvan je echt enorme bulten en jeuk krijgt. Bovendien kun je er de slaapziekte van krijgen, die dodelijk kan zijn, maar dat schijnt niet zoveel te gebeuren…Tja, dat is de natuur… zegt onze gids. Het is toch wel leerzaam hoe je ook naar problemen kunt kijken, ze zijn in zimbabwe aan de orde van de dag maar de mensen accepteren het veel meer als een gegeven, hebben uiteraard hun zorgen maar blijven ook opgewekt en spraakzaam, ook naar elkaar (en ja, natuurlijk generaliseer ik hier).

Tiger safari lodge, onze laatste stop voor Zambia, liggend aan de Zambezirivier, uitkijkend over Zambia. Geweldige plek met gigantisch uitzicht. Er was maar 1 kampeerplek met goed uitzicht in de buurt van de lodges, wij hebben onze wagen een meter of 100 verderop neergezet, ook weer met goed uitzicht. Hier een overdaad aan wildlife.. We keken uit over de hippo’s die voor ons in de rivier graasden en af en toe veel kabaal maken. Zit ik rustig voor de wagen, duikt er opeens een olifant naast me op die uit de bosjes kwam. Ik schrok me dood, heb gauw mijn spullen van tafel gepakt en ben naar binnen gegaan, hij liep vlak langs de wagen. We hadden afgesproken dat we in het restaurant zouden eten maar ja, de hippo’s hadden besloten om de vaste wal op te zoeken, ook dat pad liep vlak langs onze wagen. Dus snel onze spullen gepakt en gauw, voordat de hippo’s boven waren, weggesneld richting restaurant. Op de terugweg liep er een nachtwaker met ons mee. We kregen te horen dat er mensen bij onze wagen waren gespot, mogelijk dieven uit  Zambia. Er werd aangeboden dat er een guard de hele nacht op onze wagen zou zitten, nee dank je, we redden ons wel. Ondertussen hing er ook nog een python in de boom bij ons en waren er net nog olifanten gespot. Zit je op een luxe resort, wordt het nog een heel avontuur.

Ondertussen is het weer warm, een graad of 34, met een hoge luchtvochtigheid. Hier gelukkig geen tse tse, wel veel te veel andere kriebelende, stekende, bijtende insecten. Ik heb nog niemand gevonden die een goed middeltje heeft tegen de jeuk van de tse tse dus ook wij geven ons maar over aan de natuur en leren er mee leven.

Geweldige tijd gehad in Zimbabwe, hele leuke mensen ontmoet. Kom graag terug.