Zambia en nog even terug naar Botswana

2022 zit erop en we kijken terug op een geweldig reisjaar. Het jaar begonnen in Senegal en uiteindelijk zitten we na 12 maanden in Zambia, ook weer erg leuk.

Hoogtepunt in Zambia was uiteraard het bezoek van Pauline, mijn zusje. 10 dagen lang lekker bijkletsen (tot groot genoegen van Rein haha) en haar laten zien hoe we reizen. Eerst een dagje lusaka op de markt en het centrum, het geeft een goed beeld van wat er is maar vooral ook wat er niet is, het aanbod blijft ook hier heel erg beperkt. Bij de grote supermarkten (vaak ketens uit Zuid Afrika) kun je van alles kopen maar dat is voor velen veel te duur, ook hier ligt het minimummaandloon maar rond de 100 euro. 

Vervolgens een zeer lange tocht naar Vic Falls in een dag. Ik was bang dat het niet zo bijzonder zou zijn maar het was echt geweldig, absoluut de moeite waard ondanks dat de falls nu niet op hun hoogtepunt zijn. Door het park gelopen en de watervallen van diverse kanten bekeken. We hadden een double-entry visum voor Zimbabwe zodat we aan die kant ook de falls konden bekijken maar hoorden van anderen dat je vanaf die kant niet zoveel zag door de spray van het water. Hoogtepunt was toch wel Devil’s Pool waar je alleen naartoe kunt als het water vrij laag staat. De tocht is duur, $115,- en duurt maar 1,5 uur, incl lunch. We werden in eerste instantie als vee opgejaagd, niet echt leuk.  Je gaat met een bootje naar een eiland en van daaruit ga je half lopend, over keien klimmend, door het water, soms met enorme stroming waardoor het lijkt dat je zo weggetrokken wordt en dan ineens is de stroming een stuk minder en kun je weer een stukje verder zwemmen. Er lopen her en der wat lijnen door het water zodat je niet weg kunt spoelen. Uiteindelijk kom je bij rotsen aan en vandaaruit klauter je in de devil’s pool, net op het randje waar het water van de Vic Falls naar beneden stort. Net wat voor mij, ik ben bang voor hoogtes en dit deed de adrenaline door mijn aderen gieren. Je wordt aan je voeten vast gehouden door 2 mannen zodat je helemaal tot het randje kunt gaan. Doodeng maar zo ontzettend gaaf!!!! Rein had er geen zin in maar Pauline en ik vonden het helemaal geweldig. Rein had zijn eigen adrenalinemoment toen een baviaan in onze wagen was geklommen en er weer uitgejaagd moest worden waarbij de baviaan achter Rein aankwam. Hij was rechtstreeks voor de muesli gegaan, meteen een zooi in de wagen maar blijkbaar hadden we nog geluk want ze kunnen ook gaan kakken in je wagen en die lucht schijnt bijna niet weg te krijgen te zijn. 

Vervolgens zijn Pauline en ik samen naar Botswana gegaan voor Chobe riverfront en de rivercruise. Nu was het gelukkig een paar dagen droog geweest en hebben we heel veel dieren gezien, de olifanten zo dichtbij dat we ze soms bijna konden aanraken, zo bijzonder imposant en als klap op de vuurpijl aan het einde van de tocht, nog een paar leeuwen net naast de weg. Het was helemaal top!!!!! We zaten in een guesthouse een eind van de stad, met superleuke hulpvaardige mensen die ons rondreden, hadden gezorgd dat we bij de grens werden opgehaald en met hen zijn we gaan eten bij het geweldige Indiase restaurant in Kasane. Komt er ineens een man naar me toegelopen, bleken Jorg en Anja (die we kennen uit Senegal) te zijn. Jammer dat Rein er niet bij was maar heel leuk om ze even te zien. Laatste avond uitgenodigd door de mensen uit het guesthouse. Het was een topbliksembezoek aan Botswana. 

Eenmaal terug in Zambia was het idee om naar Kafue National Park te gaan. Er liep een D weg die we wilden nemen. Eerst fout gereden, het was ook nog eens meer een onverhard pad dan een weg en tot overmaat van ramp vast komen te staan in de kleimodder, geen feest. En zo brachten we kerstavond door, niet in de kroeg, maar ploeterend om de klei weg te scheppen met een schop die bijna niet te tillen was door de klei die er aan bleef kleven. Uiteindelijk los gekomen, een stuk teruggereden en toen we zeker waren dat de ondergrond droog was, bij zonsondergang de wagen midden in de bush neergezet. Kerstavond zullen we niet meer vergeten haha. De volgende ochtend een karig kerstontbijt, maar dan wel met ossenkar die langskwam, met de mensen van de wagen wat chocola gedeeld. Els had aan Pauline een doos met heerlijkheden uit Nederland meegegeven en zo brachten we de kerst door met (gevulde) speculaas, chocoladeletters en hulstblaadjes. We lagen door dit alles een dag achter op schema en we moesten flink doorrijden om bij Kafue National park uit te komen. We kampeerden op een erg mooie plek (Chibila lodge and campsite) naast het meer. We kwamen net na zonsondergang aan en Brad en zijn vrouw vroegen of we een drankje kwamen drinken. Eigenlijk had ik de bonen moeten klaarmaken en de aardappelen moeten schillen voor onze kerst maaltijd maar dat is er nooit van gekomen. We hebben gezellig met de eigenaren zitten kletsen en lagen al vroeg in bed. De eigenaren gaan half januari een paar weken naar Zuid Afrika en zoeken een stel dat evt overlanders opvangt en de boel een beetje in de gaten houdt. Jorg en Anja gevraagd en zij vonden het het leuk om te doen. Als zij niet hadden gewild, zouden wij het gaan doen. Eens iets anders. Wij zijn nog doorgereden naar een dure camping aan het water in Kafue, Kashabushicamp, 25$ pp, voor vooral een mooie plek en een mooi douche / toiletgebouw. In Kafue National park alleen wat olifanten gezien die nogal aanwezig waren. Nu blijkaar niet het goede seizoen om er te zijn.

De dagen zijn voorbij gevlogen en dus weer terug naar Lusaka om Pauline weg te brengen. Hadden we nog net op de valreep een kleine aanrijding; we weken wat uit voor de minibusjes die half op de weg zijn geparkeerd, richtingaanwijzer uit en van achter kwam een wagen hard aangereden en schampte onze band in zijn haast om ons te passeren. Bleek het net een blanke te zijn en aan zijn hoofd kon je al zien dat het problemen zou geven. Naar politiebureau waar we hoorden dat wij fout zaten omdat we uitweken en niet helemaal naar de volgende rijstrook waren gereden, prima. Die man bleek een missionaris die daar gewoon zat te liegen dat ie maar 5 km per uur reed. Met de politie was het verder wel grappig want de hoofdinspecteur bleek ook Pauline te heten, tot haar hilariteit. Ze vroeg zich wel af of onze verzekering wel geldig was die we bij de grens hadden afgesloten… Volgende dag met enige moeite het kantoor kunnen vinden, was geen probleem, aardige mensen en daar meteen onze ecowas, geldig in meerdere landen in oost afrika, third party verzekering voor de aankomende maanden afgesloten. Gelukkig moet de missionaris naar 3 verschillende garages die de verzekering uitkiest, om de schade te bepalen. Nou die was miniem, als je er wat wax over had gedaan, was er ws niets te zien geweest. 

Wij zijn naar de hele leuke camping Lukasa gegaan voor Oud en Nieuw. De camping en guesthouse wordt gerund door Nederlanders die er al jaren wonen en werken. Er waren nog wat mensen en zo met zijn allen gekookt en samen gegeten en maar alvast vroeg geproost, zo laat gaan we niet meer naar bed haha. Daar ook de nieuwjaarsborrel bij hun huis meegemaakt en de nieuwjaarsborrel bij de Nederlandse club. Onvoorstelbaar hoeveel Nederlanders hier wonen en werken. Wij zijn nog bij de buren geweest die een boerderij met koeien hebben van 2800 hectare!!!! We moesten tig hekken door, koeien van het pad verjagen, duurde wel een half uur voordat we bij het huis van hun zoon waren, met gigantisch uitzicht. Het koeienvlees is hier, net als in Zimbabwe, echt heel erg goed en spotgoedkoop. Het mag niet worden geexporteerd ivm aanhoudende problemen met mond en klauwzeer. Later gaan we wel weer minderen met vlees.

Uiteindelijk zijn we ruim 3 weken bij Lukasa gebleven. We reden na Oud en Nieuw weg om naar South Luanga NP te gaan maar reden nog even langs de truckgarage omdat we de nippels van de bladveren niet konden smeren nadat er werk aan was verricht in Zuid Afrika. Lang verhaal kort; de bushes en pinnen van de bladveren die in Zuid Afrika waren vervangen, waren vervangen met verkeerd materiaal waardoor de pinnen muurvast zaten in de bushes. Zelfs nadat ze ze gloeiend heet verhit hadden, kregen ze het er niet uit. De wagen heeft 2,5 week bij de garage gestaan, de bladveren moesten eraf gehaald worden en werden weggebracht naar een bedrijf waar ze er onder grote druk werden uitgeperst. Daar werden ook weer 12 nieuwe gemaakt, nu met het goede materiaal. We waren er niet blij mee natuurlijk, we hadden ze in Zuid Afrika voor de zekerheid laten vervangen, bij een bedrijf dat gespecialiseerd was in bladveren.Onderhoud aan de wagen is erg belangrijk. We hebben dus nog ruim 2 weken in de B&B Lukasa verbleven. Het ligt een eind uit de stad maar het ligt erg mooi, zwembadje erbij, een paar gezellige honden en s’ avonds kunnen we voor $12 dollar mee-eten. Prima plek, aanrader. 

Wat nog wel goed uitkwam, is dat we hier een Nederlandse arts troffen, die onze keuringspapieren voor het groot rijbewijs kon invullen. Het B rijbewijs was nog tot 2028 geldig maar Rein zijn C rijbewijs was verlopen en die van mij verloopt in april. Heel fijn als je daar ineens melding van krijgt. We hadden het natuurlijk moeten weten maar we hebben er nooit bij stilgestaan dat het maar 5 jaar geldig was en zou verlopen tijdens onze reis. Contact opgenomen met het CBR, we hoeven in het buitenland niet naar een keuringsarts maar een BIG geregistreerde Nederlandse arts volstaat. We kwamen een Nederlandse arts tegen maar die vond het toch wat spannend maar via via via via uiteindelijk bij Lise terecht, die tijdelijk in Zambia woont. Naar een kliniek gegaan om bloeddruk en glucosemeting te doen en zij heeft de papieren ingevuld. Uiteindelijk kregen we van het CBR binnen een paar dagen uitslag. Ik ben goedgekeurd, Rein alleen nog uitslag oogtest opsturen. Superblij mee. 

We hebben de dagen in Lusaka doorgebracht met nagenoeg iedere dag bij onze wagen te gaan kijken, zo’n 5 km verderop. Meestal afwisselend lopend en fietsend. Rein heeft onze fiets weer gemaakt die beschadigd was in Senegal nadat ie in het zeewater had gelegen na een reddingsactie van ons. Wel fijn dat we er nu gebruik van kunnen maken. Voor de rest hebben we ze nauwelijks gebruikt. Verder wat lezen, kletsen met mensen die er ook zijn, schaken, mee boodschappen te doen, de dagen vliegen echt voorbij maar een beetje saai is het wel. Na 3 1/2 week konden we eindelijk weer op pad.

Het is nog steeds regentijd. De meeste dagen zijn bewolkt al schijnt de zon ook wel af en toe. In Lusaka zitten we wat hoger dus is het wat koeler, tussen de 17 - 25C dus wel heel lekkere temperaturen. Er zijn regelmatig regenbuien maar eigenlijk valt het ons erg mee.

Ons verblijf in Zambia afgesloten met een dag in South Luangwa National Park. Geweldige camping net er buiten waar we net met zonsondergang aankwamen (Wildlife camp). Helaas stijgt het water erg snel en moesten we de dag erna alweer vertrekken omdat de camping afgesneden dreigt te worden (zie filmpje). Hier Lilly ontmoet die alleen reist en wiens avonturen ik altijd volg en Sebastian met wie we uiteindelijk een aantal dagen hebben samen gereisd. 

South Luangwa National Park was nu erg groen waardoor je veel minder beesten kunt zien. In de droge tijd komen de dieren naar de plekken met water maar nu is er bijna overal water. Het is echt een mooi park met als hoogtepunt toch wel de wilddogs. We zagen er een paar langs de kant van de kant liggen, zien er echt heel schattig uit. Even later loopt er een moederwarthog met 2 kleintjes langs. Ineens blijken er veel meer wilddogs te zijn dan dat we konden zien, een roedel van een stuk of 20-30 die met een enorme vaart achter de warthogs aangaan. Even later wat gekrijs en de warthogs werden in no time aan stukken gescheurd. Het blijft natuurlijk afschuwelijk maar heel boeiend om te zien en ook om het kauwen, scheuren van vlees en knagen op botten te horen en te zien hoe ze vechten om een stuk vlees. Toen we aan het eind ook nog een leeuw aan de kant van de weg zagen, was de dag helemaal top!

De camping konden we niet meer op, er zijn ook geen andere campings in de buurt die open waren dus maar buiten het park wild gekampeerd. Altijd fijn.

Zambia; Het land is nu erg groen. Overal zijn er kostgrondjes met vooral heel veel mais. op sommige velden staat het vrij hoog, op andere is het net aangeplant, je ziet vooral de vrouwen aan het werk. De kleinste kinderen op de rug, veel kinderen ook in de velden. De grond wordt met een kleine schop bewerkt. Je ziet veel mannen die het hoge gras maaien met een kleine zeis langs de kant van de weg. Er is nauwelijks mechanische bewerking. Volgens de mensen die we hebben ontmoet heeft het land goede mogelijkheden om zich verder te ontwikkelen. Nu maar hopen dat de politiek meewerkt. Harry van Lukasa is oa betrokken bij een project dat professionals vanuit het buitenland koppelt aan bedrijven binnen Zambia waarbij bedrijven adviezen krijgen voor de verdere ontwikkeling.  Zambia staat momenteel op plaats 156 van de 191 landen van de HDI (human development index van de VN). De HDI meet niet alleen het inkomen maar ook levensverwachting en scholing. Belangrijkste exportproduct is koper.

Uiteindelijk een bijzondere tijd in Zambia en stukje Botswana gehad. Ondanks dat er regelmatig buien vallen en niet alle wegen begaanbaar zijn, valt de regentijd ons alles mee. Wij gaan richting Malawi.

Aanbevolen:

Chobe full day tour; wij deden dit met Moonlight Safaris via tripadvisor of direct ph; +26775964048. Wij werden door hem bij de grens opgehaald, naar guesthouse gebracht en daar ook opgehaald voor tours. wij betaalden 197,24 euro voor 2 personen incl lunch, halen en brengen. 

Chobe river cruise, ook met Moonlight Safaris, 500 pula, ongeveer 35 pp incl toegang.

Wij verbleven in Kasane bij Sunshine vibe guesthouse, 36 euro voor 2 persoonskamer via booking.com. Zeer aardige mensen, erg behulpzaam. Het ligt buiten het centrum maar ze rijden je er naartoe als je wilt. 

Vanaf de grens met Zambia kun je in de ochtend naar Kasane reizen, bijv lunchen in het geweldige Indiase restaurant in Kasane, vanaf daar de rivercruise doen, start om 15.00 - 15.30 uur en duurt 3 uur. Volgende dag kun je dan de full day tour doen en dag erna weer terug. Als je met een wagen over de brug gaat, moet de wagen 20$ betalen.

Bij Kafue National Park; Chibila lodge and campsite $10 pp

Bij Lusaka; Lukasa, camping $14 pp, lodge incl breakfast $55 for 2 people.

Bij South Luangwa National Park; wildlife camp, speciaal nr 6-7-8-9 hebben geweldig uitzicht op de rivier. $ 10 pp