Siërra Leone

Weer een grens, nu problemen om het land uit te komen. We dachten dat we een snelle grensovergang tegemoet gingen maar dat viel tegen. We kregen nl geen exitstempel van Guinee terwijl we wel een entreestempel hebben. Lullen als Brugman, ze zeggen dat het geen probleem oplevert terwijl dit wel problemen kan opleveren omdat er dan gezegd kan worden dat je op illegale wijze het land bent uitgegaan. Zo moeilijk lijkt het ook niet. Stempel erin, stempel eruit. Baas erbij, weer verder praten, niet mogelijk (maar voor het juiste bedrag misschien wel etc). Het werd er ook niet gezelliger op. Ik had in I Overlander al gelezen over andere mensen die ook tegen dit probleem aanliepen. Uiteindelijk kwam ik geen steek verder en toen toch maar onze bekende Mohammed uit Maastricht gebeld om te horen of hij wat zou kunnen betekenen. Hij heeft weer iemand anders gebeld die de hoogste baas van de douanepost belde en ineens was er geen probleem meer en kregen wij onze stempel. Uit wat ik begreep was het niet een scam maar klopte er iets niet in de procedure met de papieren visa die de meeste overlanders hebben en het al dan niet in en uitstempelen in het paspoort. Hij zou het vanavond met de president gaan bespreken. Dat zou mooi zijn! In ieder geval heel erg bedankt, hij heeft ons goed geholpen!

Het is heel bijzonder om ineens de grens met Siërra Leone over te gaan en aangesproken te worden en dat ook nog een hartelijk. Ik word meegenomen door een doortastende vrouw die zorgt dat ik makkelijk door alle bureautjes heen kom, ik kan via haar ook nog geld wisselen al weet ik niet of ik de beste prijs krijg. Het wisselen van het geld gebeurt gewoon ook op het kantoortje. Uiteindelijk hebben we bij geen van de controles onderweg, ws een stuk of 15, problemen gehad. Meestal konden we zo doorrijden, soms alleen even de formaliteiten of een praatje. Heel relaxed.

Eenmaal rond de grens gewoon echte wegen, in ieder geval gedeeltelijk gefinancierd door de EU, wij zijn er heel blij mee, al lijkt het alsof we veel te hard rijden terwijl we maar met 60 km pu rijden. Via I overlander via een pad bij een riviertje aangekomen. Ongelooflijk mooi is het hier. De dorpelingen doen er, als altijd, de was en wassen zichzelf en even later hebben we een lading, gedeeltelijk naakte, kinderen voor de deur staan maar ook halfnaakte tienermeisjes. In tegenstelling tot de andere landen blijven ze ook en zijn reuze nieuwsgierig dus even later stapt ieder kind al giechelend de wagen in om het te bekijken. Iedereen vond het prima dat we er waren terwijl wij het dan ook wel een inbreuk op hun dagelijks leven vinden. Als het donker is, is iedereen weg en nemen wij ook nog even een duik. Heerlijk. Ook de ochtend beginnen we weer met een frisse duik, genietend van de pracht en de geluiden van de natuur. Even later staat er alweer een schare bewonderaars bij de steyr en is het tijd om weer te vertrekken. Wel nadat ik pannenkoeken heb gebakken voor de eersten die er waren.

We dachten dat siërra leone een stuk rijker zou zijn doordat de wegen zo goed zijn maar het hoort bij de armste landen ter wereld. Bij de rivier zijn mannen die de dag biddend beginnen, wat kinderen wat deegballen geven, een deegbal in het water gooien voor goed geluk en de dag verder doorbrengen met zand in een bootje scheppen, naar de andere kant varen en weer uitladen, om dit uiteindelijk te verkopen. Sandmining begint op sommige stukken in Siërra Leone echt een probleem te worden. Hele stukken bos en natuur verdwijnen. De mooiste stranden van SL, met een kleine toeristenindustrie verdwijnen omdat er verderop zoveel zand opgegraven wordt. Natuurlijk zijn er ook mensen die er wel aan verdienen en ondanks goede argumenten is er niets veranderd en gaat het onverminderd voort. Je ziet de stranden van 2 jaar geleden en nu en hele stukken zijn weggeslagen, grote rotsblokken liggen er nu ipv strand, lijken komen uit de begraafplaats. De werkers verdienen 5 dollar per dag. De armoede blijft in het hele land zichtbaar. Freetown is uit zijn voegen gegroeid; vele mensen zijn hier al dan niet na de oorlog naartoe gegaan, op zoek naar een beter bestaan. Je ziet de bekende overvolle (sloppen) wijken, in de buurt van ons guesthouse ligt een enorme vuilnisbelt die brandt danwel smeult maar waar meteen naast en zelfs op de vuilnisbelt mensen huisjes / hutten hebben gebouwd. We hadden gehoord dat er een shoppingmall moest zijn. Als je aan de ene kant heel veel arme mensen hebt en verder ook heel veel ontwikkelingswerkers etc en de rijke bovenlaag, zou je ook denken (ik tenminste) dat er ook winkels etc zouden zijn. De Freetown shoppingmall bleek te bestaan uit een vrij goede supermarkt maar verder niets. En wij maar denken dat Rein hier misschien nieuwe Birkenstocks zou kunnen kopen :-)Het blijven vooral verder heel veel kleine shopjes of marktjes / straatverkopers met de bekende verkoopwaar als kleding nieuw en tweedehands, schoenen, toiletartikelen, alle basics. Aan het stadsstrand zijn een paar jaar geleden bijna alle strandtentjes met de grond gelijk gemaakt, er staan er nu nog maar een paar. Zelfs restaurants zijn hier en in de stad nauwelijks aanwezig. Waar ze wel zijn, zie je de elite of NGO werkers in dure auto’s. Wij hebben een avondje op het strand doorgebracht om voetbal te kijken. Lokaal tentje, mensen vonden het leuk dat we kwamen. Gezellig en uiteindelijk ook nog een tent gevonden waar we heerlijk lokaal konden eten. 

Freetown kost veel energie door de drukte en het eeuwige getoeter van alle voertuigen. Wij hebben de Steyr met heel veel moeite kunnen inparkeren bij ons guesthouse dus wij verplaatsen ons hier met de tuktuk die hier Kehkeh heet. Die hebben we ook wel nodig want we hebben een visum nodig voor Liberia (kassa, 130 dollar pp om het visum dezelfde dag te krijgen ipv over een week en ruim 100 euro om de Steyr mee te kunnen nemen. Visa te betalen in cash dollars (we zijn nu bijna dollarblut), de rest in Leones cash. We wisten van de dollars en die hadden we ook bij ons maar op zo’n groot bedrag in Leones hadden we niet gerekend. Rein ging dus even Leones halen en kwam ongeveer 2 uur later terug; geen enkele ATM had geld in de buurt dus uiteindelijk moest hij terug naar het oude centrum naar het hoofdkantoor. Daar kun je per keer max 30 euro pinnen, max 5x per kaart. We moesten ook nog cash voor ons vrij dure guesthouse betalen. Het grootste biljet is 75 cent waard dus Rein kwam terug met hele stapels cash. Uiteindelijk nog zo’n trip gemaakt omdat we ws onderweg niet konden pinnen. Gewoon een plastic tas vol geld mee in je rugzakje. Het lijkt heel wat….Stapeltjes maken van 10 biljetten, 7,50 euro. Zo heb je heel veel stapeltjes als je telkens alles moet betalen.! Gelukkig hebben we op 2 stranden via Paypal kunnen betalen, anders hadden we terug gekund naar Freetown en daar hadden we echt geen zin in. Kost weer een dag, je kunt er niet parkeren, veel gedoe.

We zijn naar 2 hele mooie stranden geweest; wit fijn zand, blauwe zee; Tokeh  beach en Bureh beach. Vooral Tokeh beach is een nogal luxe resort (waar wij konden kamperen).Het bestond in de jaren 80 uit een heel groot complex. Nu is iemand bezig dit langzaamaan weer kleinschalig op te bouwen, ieder jaar een stukje. Je ziet hier nog de oude discotheek en andere ruïnes staan terwijl een stukje verderop luxe bungalows zijn. De gasten zijn vooral blank op een enkele uitzondering daargelaten, de meeste brengen hier een weekend door vanuit Freetown. Een klein stuk lopen, gedeeltelijk door het water van de lagune, heb je river nr 2. Dat is weer een heel lokaal strand waar hele families met enorme koelboxen aankomen en bij elkaar gaan zitten om met elkaar te eten en evt te drinken. Moslims en christenen zitten op hetzelfde strand. Religie schijnt hier over het algemeen niet zo strikt te zijn. Er zijn ook gemengde huwelijken. Ik hoorde een verhaal over een man, Mohammed die naar een (goede) christelijke school ging en zich daar Mozes noemde en daarna weer Mohammed. Ik vond nog dat Mo een goede tussenweg was maar die hadden ze niet bedacht. Bij Bureh beach stonden we weer bij een ruïne van een hotel, wat ze ook aan het opknappen zijn maar in een onduidelijk tempo met een voor mij onduidelijk plan. De eigenaar was over uit Amerika, een ontzettend dikke man die we alleen etend hebben gezien. Bij deze 2 (ruïnes van) hotels zie je heel duidelijk hoe sommige dingen al dan niet van de grond komen.

Aangezien er achter Bureh beach een dorp lag, leek het een goed idee om wat data voor de telefoon te kopen. We vroegen het bij de entree van het dorp, bij een houten huisje. Buiten stond een jongetje in een teil op de grond de afwas te doen. Die werd met ons meegestuurd en vervolgens gingen we het hele dorp door. Ook hier weer bittere armoede, veel houten en zinken / stalen huisjes, iedereen op straat bezig met zijn dingen als pepers / stengels stampen in een grote houten vijzel met een stuk hout, er wordt uitsluitend gekookt op houtsvuur, mensen vlechten elkaars haar in, wassen zichzelf in een stroompje. We komen bij een hutje met een oude man maar die had geen data dus wij weer verder totdat we bij een stenen huis kwamen. Aldaar werd er naar iedereen geroepen dat bepaalde mensen moesten komen die weten hoe het werkt, net weer de verkeerde provider totdat Mathilda komt, een goedlachse luide vrouw met een plastic zakje strak op haar hoofd die zegt dat zij alles weet en inderdaad, na een minuut of 10 hebben we weer wat data. Inmiddels zijn we zo weer een uur verder, maar zeker de moeite waard want we zouden nooit zomaar zonder reden zo’n dorp inlopen. Van deze bijzondere ontmoetingen worden we toch wel weer blij.

De stranden afgesloten met een verblijf op Banana Island, een klein eilandje met 2 guesthouses en 2 dorpen en verder vooral jungle en een paar minimale strandjes en vooral rotsen die ook nog eens vol liggen met alle troep uit Freetown die in het water wordt gedumpt. Bij de guesthouses wordt het schoongehouden het blijft toch schokkend hoe er in vele landen alles maar in het water of op het land gedumpt wordt. Het blijft ook voor ons altijd weer een uitdaging om een vuilnisbak te vinden, meestal kunnen we onze troep pas kwijt bij een guesthouse.

Daltons waar wij verbleven is een plek waar veel mensen naartoe zouden gaan in het weekend. Dat leek ons wel gezellig. Wij zijn op donderdag aangekomen omdat we maar tot zaterdag konden boeken maar uiteindelijk bleken we nog te kunnen bijboeken. Nou, dat was niet zo vreemd. Er was een groepje van 4 lokale jongeren die voortdurend op de telefoon zaten of waterpijp zaten te roken, er kwamen wat dagjesmensen (waaronder 2 ontzettend leuke vrouwen die in de USA / UK hadden gewoond en nu weer terug waren in SL om langere tijd door te brengen, toevallig een maatschappelijk werker en verpleegkundige dus genoeg gespreksstof) en er kwam een familie met kinderen waarvan de vrouw in niqaab was. Ons partyweekend was wat rustiger dan verwacht haha. Een wandeling van een paar uur door de jungle gemaakt maar vooral heel erg genoten van het eten hier. Je moet een paar uur van tevoren zeggen wat je wil en dan wordt alles vers klaar gemaakt. Heerlijke vis, krab en Rein kreeft gegeten met verse groente die we hier ook moeilijk kunnen vinden in SL, aardappelbladstew met rode verse palmolie en kip (overheerlijk), cassavebladstew, alles echt geweldig. 

We hebben ons verblijf in Siërra Leone afgesloten in Tiwai National Park. Dit is toch wel een van de mooiere plekken waar ik ooit geweest ben. Om 0600 uur afgesproken om op pad te gaan op zoek naar de pygmee hippo’s die erg zeldzaam zijn en alleen in een national park in Siërra Leone en een deel in Liberia voorkomen. Onze gids was zowaar veel te vroeg, we hebben een boottocht gemaakt om ze te zoeken maar behalve sporen geen pygmee hippo gezien. Wel een prachtige tour in een erg lekke boot, de zon op zien komen in de jungle. Schitterend! Een mooi cadeau om Valentijnsdag mee te beginnen :-). Nadien nog een jungletour gemaakt met gids die helaas wat minder was. Het klinkt raar maar het blijft wel jungle, heel veel groen, veel insecten die al dan niet prikken of bijten en weinig zicht al hebben we uiteindelijk toch nog een paar apen gezien. 

Wij kenden Siërra Leone vooral van de film Blood Diamonds en van de verschrikkingen van de oorlog (1991 -2002). Het land heeft zich hierna nauwelijks hersteld, net toen het wat beter werd, brak ebola uit (2013 - 2016), nu nog gevolgd door corona. De grootschaliger landbouw en industrie in door de oorlog verwoest. Wij hebben gedurende onze tijd geen landbouwmachines gezien en ook bijna geen vrachtwagens met goederen behalve heel veel zand, stenen en hout voor vooral de aanleg van wegen. Er is mijnbouw, in handen van buitenlandse investeerders. Buiten de grote steden is er nauwelijks elektriciteit. Dorpen zijn donker s avonds, zaklantaarns hebben zonnecellen om op te laden. Mensen vinden het bijzonder dat wij lampjes hebben.

Siërra Leone is relatief makkelijk om te bereizen in de zin dat de wegen vrij goed zijn, iedereen Engels spreekt en we eigenlijk geen problemen hadden bij de controles. Het is voor ons hierdoor erg relaxed. We hadden gehoord dat hier heel veel groente zou zijn maar behalve op banana Island hebben we dit niet erg gezien. Het blijft toch vreemd dat het makkelijker is om kreeft of krab te krijgen dan tomaten. Mensen die hier leven ploeteren vooral. Hopelijk hersteld het land zich na corona.